Hoe je broertjes en zusjes betrekt bij het verlies van je kind is heel persoonlijk. Elk kind is anders, elke ouder is dat ook en elke gezin heeft z’n eigen gewoontes. Er is dus zeker niet één manier om met zo’n groot verdriet om te gaan met kinderen. Maar meer en meer onderzoek toont intussen wel aan dat het stilzwijgen van verdiet en verlies opgroeiende kinderen niet sterker maakt, integendeel. Het kan heel verleidelijk zijn om je andere kind(eren) af te schermen van het verlies van hun broertje of zusje. Als ouder heb je immers de natuurlijke reflex om je kind te beschermen. Maar wat leer je je kind(eren) dan?
Dat verdriet niet bestaat? Dat je niet mag huilen? Dat alles in het leven op te lossen valt? Maken we dan van onze kinderen niet de volwassenen die onbeholpen reageren en niet weten wat te zeggen bij de confrontatie met rouw en verlies? Wij bij het Berrefonds pleiten er dus voor om ondanks je eigen angsten, kinderen wel te betrekken in rouw en verdriet. Want alleen zo geef je kinderen een extra rugzak vol levenservaring mee.
Elke leeftijd heeft andere noden
Uiteraard is het belangrijk om rekening te houden met de leeftijd van de andere kind(eren) in je gezin of in je familie. Met een kleuter kan en moet je helemaal anders over verlies praten dan met een schoolkind of een beginnende puber. En ook elke situatie is anders. Maar we willen je wel even gerust stellen: er is niet zoiets als één goede manier om met je kinderen te praten over verdriet en verlies en het is helemaal niet zo dat je maar één kans hebt om er samen over te praten. Je mag gerust proberen, experimenteren en bijsturen zoals je dat wellicht met allerlei aspecten van je opvoeding doet. In ons boek ‘Het rouwt in jou’ geven we je nog veel meer achtergrondinformatie en voorbeelden, hier willen we je vooral wat houvast bieden op basis van een aantal heel concrete tips:
- Zorg voor een veilige, warme omgeving waar het kind ruimte krijgt om verdrietig te zijn.
- Vertel zoveel mogelijk feiten en verduidelijk de omstandigheden van het overlijden.
- Zorg dat wat je vertelt, aangepast is aan de leeftijd van het kind.
- Gebruik geen synoniemen zoals ‘slapen’ of ‘op reis gaan’ om de doodte benoemen.
- Verberg je eigen gevoelens niet.
- Maak verdriet en gemis bespreekbaar, doe er ‘normaal’ over.
- Noem nog regelmatig de naam van hun broer of zus.
- Stel een vertrouwenspersoon aan als je zelf niet wil of kan praten.
- Geef ruimte aan herinneringen. Maak een koesterhoekje of knutsel samen een herinneringsdoos.
- Herhaal vaak dat je er bent als je kind je nodig heeft.
- Vraag regelmatig hoe het gaat. Ook als het al weken prima gaat.
- Lotgenotencontact kan ook voor kinderen helpen.
- Let op signalen die aangeven dat het moeilijk gaat.
- Laat kinderen hun gang gaan als ze situaties rond de dood naspelen of vertellen aan vriendjes. (Corrigeer hen niet tijdens het spel maar gebruik wat je hoorde eventueel achteraf als aanknopingspunt voor een gesprek.)
Wij proberen steeds extra tools te ontwikkelen en nieuwe manieren te vinden om ouders te ondersteunen. Zo hebben we reeds een mooie weg afgelegd met kinderpsychologe Jasmine Luyckx. Zij adviseerde ons op vrijwillige basis als experte voor de Koesterkoffer en we ontwikkelen momenteel een formule waarbij ze elke week een uur gratis aanwezig is in onze online koesterkamer om ouders te ondersteunen bij snelle vragen. Dit is uiteraard geen volwaardige therapie, maar wel een mooie ondersteuning voor ouders die bijvoorbeeld geconfronteerd worden met twijfels bij de omgang met het verdriet binnen hun gezin. De data van deze online sessies zal je kunnen terugvinden in onze kalender.
We maakten – speciaal om het verdriet om een broertje of zusje bespreekbaar te maken binnen je gezin – een hartverwarmend ganzenbord. Je kan het hier downloaden en samen spelen of het spel aankopen via onze webshop. Werk gerust in teams zodat kleine kindjes hulp kunnen krijgen. We hopen dat het voor jullie een mooie aanleiding kan vormen voor een warm gesprek. Als pionnen kan je allerlei kleine spulletjes gebruiken zoals een steentje, een Legoblokje of een cent.
